Layihə haqqında
Layihə erkən yaşda təlimin uşağın sosial-emosional, kiçik və böyük motor və intellektual bacarıqların yaxşılaşmasına müsbət təsir etməsini, onun məktəbdəki akademik göstəricilərinə və gələcəkdə əmək bazarında uğur qazanmasına zəmin yaratmasını nəzərə alaraq həyata keçirilir.
2017-ci ildə Avropa İttifaqının Azərbaycan Nümayəndəliyi və UNICEF Azərbaycanın maliyyəsi ilə ölkənin 10 şəhər və rayonunda 50 ümumtəhsil məktəblərinin nəzdində fəaliyyət göstərən icma əsaslı məktəbəqədər təhsil qrupu olaraq fəaliyyətə başlayıb. Uğurlu nəticələr göstərən layihə Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyevanın təşəbbüsü ilə Heydər Əliyev Fondunun maliyyə dəstəyi sayəsində daha da genişlənib və hazırda 55 şəhər və rayonda fəaliyyət göstərən 850 icma əsaslı məktəbəqədər təhsil qrupu sayına çatıb.
Layihə Elm və Təhsil Nazirliyinin dəstəyi ilə ARTİ tərəfindən icra olunur.
İlahə Rəsulova
Elm və Təhsil Nazirliyinin Məktəbəqədər təhsil sektorunun müdiri.
2017-2023-cü illərdə "İcma əsaslı məktəbəqədər təhsil" layihəsinin rəhbəri.
Layihə haqqında fikirlər
2018-ci ildə "İcma əsaslı məktəbəqədər təhsil" layihəsi Azərbaycanda erkən uşaq təhsilində bir ilkə imza atdı. Ölkə üzrə uşaq bağçalarının 20%-ə yaxın uşağı əhatə etdiyi dövrdə bu vacib layihə idi. Bir sıra tədqiqatlar göstərir ki, erkən yaşda öyrənmə uşağın gələcəkdə uğurlu təhsili və həyati bacarıqları üçün önəmlidir, daha gec yaşda edilən müdaxilə isə effektiv nəticə vermir. Erkən yaşda təhsilə əlçatanlığı artırmaq və bütün uşaqlara bərabər imkanlar yaratmaq üçün icma əsaslı məktəbəqədər təhsil qrupları çox fərqli və yeni yanaşma oldu. Bu qruplar uşaqların sosiallaşması, əylənməsi, öyrənməsi üçün imkanların olmadığı ərazilərdə, xüsusilə ucqar dağ kəndləri və regionlarda 3-4 yaşlıların müsbət mühitdə inkişaf etməsi və öyrənməsi üçün faydalı bir məkana çevrildi. Davamlı peşəkar təlimlərə cəlb olunan tərbiyəçi-müəllimlər valideynlərlə birlikdə əməkdaşlıq edərək həm icma əsaslı məktəbəqədər təhsil qrupunda, həm də evdə uşaqlar üçün keyfiyyətli öyrənmə mühiti yaratdılar. Layihədən bəhrələnən digər qrup – valideynlər uşaqların kiçik yaşlarından başlayaraq inkişaf etməsində özlərinin vacib rolunun və bunun övladlarına müsbət təsirinin şahidi oldular. Layihənin region və kəndlərdə qadınların işlə təmin olunması, icma mədəniyyətinin bərpa olunması və valideyn-məktəb arasındakı bağların bərpası və inkişafı kimi sosial təsirləri oldu. Layihə çərçivəsində həyata keçirilən uğurlu fəaliyyətlərdən biri "ilk5il" portalı erkən yaş təhsili ilə bağlı Azərbaycan dilində maarifləndirici, öyrədici resurslara əlçatanlığı təmin etdi. Sonda məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin alternativi olan icma əsaslı məktəbəqədər təhsil qruplarının fəaliyyəti üçün imkanlar yaratmış Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban Əliyevaya, UNICEF Azərbaycan, Avropa İttifaqının Azərbaycan Nümayəndəliyi, Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi, Eston təşkilatı – "Uşaq Akademiyası"na və əməkdaşlıq etdiyimiz bütün özəl qurumlara, mütəxəssislərə, ekspertlərə dərin təşəkkürümü bildirirəm!
Layihə 3-5 yaşlı uşaqların dörd inkişaf sahəsini əhatə edən bacarıqların artırılması, İcma əsaslı məktəbəqədər təhsil mərkəzlərinin yaradılması , valideyn birliklərinin yaradılması və məktəblə birgə əməkdaşlıq nəticəsində ibtidai təhsilin keyfiyyətini artırmaqdan ibarətdir. Həmçinin, layihə, məktəbəqədər və ibtidai təhsil səviyyələrində vətəndaş iştirakını təmin etməklə, Azərbaycanın əlverişsiz kənd icmalarında daha keyfiyyətli təhsil xidmətlərinə nail olmaq məqsədini daşıyır. Burada, əsasən vətəndaş cəmiyyətinin məktəbəqədər təhsil xidmətləri göstərməsində potensialının və iştirakının gücləndirilməsi, həmçinin valideynlərin təhsil xidmətlərinin idarə edilməsində və monitorinqində iştirakını dəstəkləyir.
Mərkəzlərdə 3-4 yaşlı uşaqlar üçün məktəbəqədər təhsil üzrə hər biri 2-2,5 saat olmaqla həftədə 4 dəfə dərslər təşkil olunur. Dərslər yerli və eston mütəxəssislərdən ibarət işçi qrupu tərəfindən hazırlanmış proqram əsasında keçirilir. Proqram uşaqların 4 inkişaf sahəsini əhatə edir: sosial-emosional inkişaf, idrak və ümumi bilik, yaradıcı inkişaf və fiziki inkişaf.
Layihənin fəaliyyətində başlıca olaraq bir neçə məqsəd dayanır:
-
Ölkə üzrə məktəbəqədər təhsilə əlçatanlığın artırılması;
-
Məktəbəqədər təhsilin inkişafı və təhsildə valideynin birgə iştirakını təmin etməklə Azərbaycanda, xüsusilə ucqar və ya əlverişsiz dağ kəndlərində keyfiyyətli təhsil xidmətlərinin həyata keçirilməsi;
-
Valideyn-icma-məktəb əməkdaşlığının yaradılması;
-
Məktəbəqədər təhsil qrupları vasitəsilə 3-4 yaşlı uşaqların dörd inkişaf sahəsini əhatə edən bacarıqların artırılması;
-
Məktəbəqədər təhsilin inkişafı nəticəsində bilavasitə ibtidai təhsilin də keyfiyyətinin artırılması.
İcma əsaslı məktəbəqədər təhsil mərkəzləri
2021-22-ci tədris ilində 349 yeni icma əsaslı məktəqəbəqədər təhsil qrupu fəaliyyətə başlayacaq. Bununla da ümumilikdə respublikanın 55 şəhər və rayonunda 849 qrup fəaliyyət göstərəcək. Ötən tədris ilində bu rəqəmlər 50 şəhər və rayon, 500 qrup idi.
Aşağıdakı keçiddən istifadə edərək, layihə çərçivəsində
fəaliyyət göstərən bütün qruplarının yerləşdiyi şəhər, rayon, kəndlərin, siyahısı ilə tanış ola bilərsiniz.
